Ο εξοστρακισμός του Αριστείδη

Ο Αριστείδης (περίπου 550 π.Χ. - 467 π.Χ.) (επονομαζόμενος και «δίκαιος») υπήρξε Αθηναίος στρατηγός και πολιτικός. Ήταν από τα σημαντικότερα δημόσια πρόσωπα της εποχής του και ο σημαντικότερος πολιτικός αντίπαλος του Θεμιστοκλή. Πολέμησε στη Μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.) ως στρατηγός της φυλής του και τον επόμενο χρόνο εκλέχτηκε «άρχων» της Αθήνας. Η εκλογή αυτή, πιθανότατα, ήταν αποτέλεσμα της φήμης που είχε αποκτήσει κατά την θητεία του ως ταμίας του ναού της Αθηνάς, όπου διακρίθηκε για την τιμιότητα και την δικαιοσύνη που επέδειξε. Εξαιτίας της φήμης του, ο στρατηγός Μιλτιάδης τον επέλεξε ανάμεσα στους δέκα στρατηγούς των αττικών φυλών για τη φύλαξη των λαφύρων και των αιχμαλώτων μετά την μάχη του Μαραθώνα.

Ήλθε όμως αργότερα, 8 χρόνια μετά την δόξα του Μαραθώνα και ο καιρός της εξορίας, του “εξοστρακισμού”. Η διαδικασία γινόταν με τον εξής τρόπο. Κάθε άνδρας έπαιρνε ένα όστρακο, έγραφε σε αυτό το όνομα του συμπολίτη του οποίου ήθελε την εξορία και το έριχνε σε ένα μέρος της αγοράς.

Όταν το 482 π.Χ. ετέθη ζήτημα εξοστρακισμού του Αριστείδη κάποιος αγράμματος έδωσε το όστρακο του στον Αριστείδη και του ζήτησε να γράψει το όνομα του Αριστείδη σε αυτό. Εκείνος απόρησε και ρώτησε:

-Τι κακό σου έχει κάνει ο Αριστείδης;

-Κανένα, ήρθε η απάντηση. Δεν ξέρω τον κύριο, αλλά βαρέθηκα να ακούω να τον αποκαλούν παντού Δίκαιο.

Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο Αριστείδης δεν απάντησε, αλλά έγραψε το όνομά του στο όστρακο και του το έδωσε πίσω...

Πλουτάρχου, Αριστείδης, 7. 2-8.