Μόνο η ατσάλινη θέληση για νίκη, θα φέρει την Νίκη

Αν η γοητεία της Ιλιάδας είναι διαχρονική, αυτό έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι οι κινητήριες
δυνάμεις οι οποίες κατευθύνουν τη δράση του ηρώων αυτού του πολεμικού έπους, δηλαδή η αντιπαλότητα (έρις) και η ανάγκη, αποτελούν τις αιώνιες σταθερές του ιστορικού γίγνεσθαι. Υπ’ αυτή την έννοια μπορούμε να θεωρήσουμε το έργο αυτό και ως μια ποιητική αποτύπωση της «πολιτισμογονίας» που νομοτελειακά διαμορφώνει αενάως τον κόσμο μας. Ενός κόσμου που η εξέλιξή του αποτελεί μια διαρκή επιβεβαίωση της ηρακλείτειας ρήσης: πόλεμος πάντων πατήρ.

Μας διδάσκει λοιπόν πολλά πράγματα αυτό το ποίημα, αλλά ίσως το σημαντικότερο όλων είναι ότι η έρις δεν παιδί της ανάγκης. Και ότι σε καμιά περίπτωση δεν δικαιολογείται η αισιοδοξία πως, εάν εξαλείψουμε την ανάγκη θα εκλείψει και η αντιπαλότητα.

Και πράγματι, η σύγκρουση που περιγράφεται στην Ιλιάδα για το «μήλον της έριδος», παρότι είναι φανερό ότι έχει κόστος δυσανάλογο προς την «αντικειμενική» αξία του «μήλου», τηρουμένων των αναλογιών κατά εποχή, αποτελεί το διαχρονικό αίτιο πυροδότησης όλων των πολέμων.

Αυτοί λοιπόν που τροφοδοτούν σήμερα την παγκόσμια σύγκρουση φαίνεται ότι δεν έχουν διδαχτεί τίποτε από την Ιλιάδα. Αφού προσπαθούν να φέρουν την παγκόσμια ειρήνη, όχι εξισορροπώντας, αλλά απαλείφοντας τις δυο αιώνιες σταθερές του ιστορικού γίγνεσθαι (αντιπαλότητα και ανάγκη) με αιματηρότατους πειραματισμούς αλλαγής του ιστορικού ρου, καταδικασμένους εξ υπαρχής σε αποτυχία.

 Πως πιστεύουν ότι θα το κάνουν αυτό; Υποτίθεται με την απαλοιφή της  αντιπαλότητας των εθνών. Δηλαδή με την απαλοιφή των πάσης φύσεως ετεροτήτων των εθνών (φυλετικών, γλωσσικών, θρησκευτικών κλπ) που κατά τη γνώμη τους γενούν τους διαφορετικούς πολιτισμούς, οι οποίοι (κατά την αντίληψή τους) είναι η αιτία των συγκρούσεων. Μια απαλοιφή που στη συνέχεια θα επιτρέψει δήθεν και την σταδιακή άμβλυνση των ανισοτήτων – αναγκών (αφού δεν θα υπάρχει πλέον η περί του «μήλου έριδα»), ώστε τελικά να φθάσουμε σε έναν επίγειο παράδεισο ειρηνικής συνύπαρξης.

Πρόκειται στην ουσία για το κοινό όραμα των πολιτικών συστημάτων που ιστορικά εξέφρασαν τον ιστορικό υλισμό, δηλαδή του κομμουνισμού και του νεοφιλελευθερισμού.  Την κατάληξη του κομμουνισμού την έχουμε δει ήδη, ενώ αυτή τη στιγμή βιώνουμε με οδυνηρό τρόπο τους σπασμούς του επιθανάτιου ρόγχου του νεοφιλελευθερισμού.

Κατά την παραδοσιακή ελληνική αντίληψη ωστόσο η μορφοποίηση του «χάους» έγινε με την γέννηση της «πόλεως», η οποία είναι «κόσμος», διότι μετέχει στο τρόπο (τάξη, κάλλος, αρμονία) με τον οποίο υπάρχει ο «Κόσμος». Άρα μια τεχνητή εξάλειψη των πολιτισμικών χαρακτηριστικών μιας κοινωνίας τα οποία συνιστούν και την ιδιοπροσωπία της «πόλεως» που συγκροτεί αυτή η κοινωνία (που σήμερα έχει αντικατασταθεί από το “έθνος - κράτος”), θα την επαναφέρει αυτόχρημα στο πολιτισμικό μηδέν. Μια χαοτική δηλαδή κατάρρευση του αξιακού της συστήματος, μια κατάσταση ασυνεννοησίας, έλλειψης συνεργασίας και διασκορπισμού, με πιθανή κατάληξη ακόμη και τον εμφύλιο πόλεμο.

Εν αρχή ην λοιπόν η κοσμοποίηση του χάους. Δηλαδή η ήττα του υποκειμενισμού και η ανάδειξη του κοινού πολιτισμικού νοήματος. Ανάδειξη στην οποία ο ιδρυτικός «πατέρας πόλεμος» (κατά την ελληνική αντίληψη) παίζει ρόλο καταλυτικό. Όμως η θεμελίωση των αξιών που  επιτρέπουν την «αναπαραγωγή» αυτής της αρχικής πολιτισμικής νοηματοδότησης απαιτεί και την ανάλογη θέσμιση ισχύος για τη λειτουργία της. Η θέσμιση αυτή  για να είναι νόμιμη πρέπει να απορρέει μέσα από μια  κοινά αποδεκτή κλίμακα αξιών, δηλαδή μια κοινά αποδεκτή αντίληψη περί του καλού και του κακού. Και η ιστορική εμπειρία αποδεικνύει ότι αυτό μπορεί να εδράζεται μόνο σε μια κοινή θρησκευτική θεμελίωση. 

Η θεωρία βέβαια αυτή έρχεται  σε ευθεία αντίθεση με τη νεωτερική αντίληψη περί «κοινωνικής αυτοθέσμισης» που επικαλούνται οι σημερινοί αυτόκλητοι σωτήρες της παγκόσμιας ειρήνης, που μέχρι στιγμής ωστόσο μόνο δεινά και αίμα έχουν «προσφέρει» στην ανθρωπότητα.

Αυτοί δηλαδή που θεωρούν η έριδα είναι αποκλειστικά παιδί της ανάγκης. Και ότι το καλό και το κακό ορίζονται ως ταύτιση ή απόκλιση των ατομικών ενεργειών από ένα «κοινωνικό συμβόλαιο» (μια σύμβαση), το οποίο εξισορροπεί την ατομική απαίτηση (ως δικαίωμα) με την κοινή ανάγκη (ως απαγόρευση). Παγιδεύοντας έτσι την κοινωνία σε ένα δίπολο νοησιαρχίας – βουλησιαρχίας στην προσπάθεια καθορισμού υποκειμενικής και  αντικειμενικής αλήθειας. Ένα δίπολο το οποίο όμως είναι υπεύθυνο για όλους τους ολοκληρωτισμούς.

Ή αλλιώς, όλοι αυτοί  που χρησιμοποιούν το επιχείρημα ότι όσοι διατύπωσαν τις υψηλές αξίες των πολιτισμών ήταν άνθρωποι, ασχέτως αν υποτίθεται ότι δια αυτών “μίλησε” ο Θεός (χωρίς να μπορεί να αποδειχθεί «αντικειμενικά» το αντίθετο).

Η άποψη αυτή βέβαια παραβλέπει ότι, είτε είναι θεϊκή, είτε είναι ανθρώπινη, η προέλευση των αξιών, η διάθεση του ανθρώπου να αποκτήσει παντοδυναμία, παντογνωσία και αθανασία, είναι αυταπόδεικτη, επιβεβαιώνοντας την επιθυμία του για το απόλυτο. Την επιθυμία του δηλαδή να «θεοποιηθεί». 

Στο θεοειδές αυτό χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης βρίσκεται κρυμμένη η θεμελιώδης κοινωνική αντιπαλότητα που οδηγεί σε συγκρούσεις (ελληνική αντίληψη Ιλιάδας) και όχι στο «ζωικό» επίπεδο αυτής της φύσης (στο «κτήνος» που έχουμε μέσα μας), όπως υποστηρίζει η νεωτερική αντίληψη. 

Η νεωτερική αντίληψη που έχει αναγάγει τη «ζωική» φύση σε ιδανικό. Και επειδή στην προσπάθειά της να ξεριζώσει την αντιπαλότητα, αρνούμενη τη θεοειδή διάσταση του ανθρώπου, δεν τα καταφέρνει, φθάνει στην αποδόμηση ακόμη και της έννοιας του φυσιολογικού και στην εξιδανίκευση του «παρά φύσιν». Ήτοι μια κατάσταση χάους, μια κατάσταση πολιτισμικής ισοπέδωσης - εκμηδένισης και εξιδανίκευσης του «σοδομικού ιδεώδους», κατά τη γνωστή έκφραση του Ντοστογιέφσκι. Αυτή ακριβώς δηλαδή την κατάσταση που ζούμε σήμερα και στην Ελλάδα (πλέον), ως πυρήνα του πολιτικού αφηγήματος σύσσωμου του «συνταγματικού τόξου».

Είναι όμως φανερό ότι η προσπάθειά τους να «σοδομήσουν» πάνω στις ψυχές των παιδιών μας θα αποτύχει. Και είναι λάθος να παρερμηνεύουν την μη εκδήλωση του θυμού μας υποθέτοντας ότι αυτός θα υποταχθεί στη λογική ή το φόβο.

Θα ήταν καλό να θυμούνται ότι η πιο βασική αρετή του Οδυσσέα ήταν ο «τλήμων θυμός». Η αρετή δηλαδή εκείνη που επιτρέπει για παράδειγμα στον ομηρικό πολεμιστή να ελέγχει την αυθόρμητη επιθυμία του να επιτεθεί αστόχαστα ή να το βάλει στα πόδια. Έχω «τλημοσύνη» σημαίνει: Έχω θέληση ικανή να κυριαρχεί  στην εκάστοτε επιθυμία, στην εκάστοτε θυμική παρόρμηση και στην εκάστοτε «επιταγή» της λογικής, ώστε να μην αποκλίνω από το στόχο. Σημαίνει: Είμαι υπομονετικός και καρτερόψυχος, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Πίνδαρος:

«οίαις εν πολέμοισι μάχαις τλάμονι ψυχά παρέμεινε», αλλά και τολμηρός και θαρραλέος, όπως περιγράφει ο Όμηρος: «Ώδέ τε θαρσαλέοι και τλήμονες».

Η αυθυπερβατική αυτή θέληση αντλεί τη δύναμή της από την παράδοξη (για τους οπαδούς του ιστορικού υλισμού) εκείνη ενέργεια της βούλησης που λέγεται Πίστη.

Αυτή που γεννά εκείνη την ευέλπιδα απερισκεψία (όχι λόγω έλλειψης λογικής) που επιτρέπει στον Οδυσσέα ενώ οι Φαίακες τον αποθέτουν στο ιερό χώμα της πατρώας του γης, αυτός να κοιμάται ήσυχα και βαθιά, έχοντας απόλυτη βεβαιότητα στην τελική νίκη.

Αυτή που γεννά την ευέλπιδα απερισκεψία – πίστη στη νίκη, που επιτρέπει στον Μέγα Αλέξανδρο πριν τη μάχη των Γαυγαμήλων να κοιμάται με αποτυπωμένη στο πρόσωπό του όλη τη γαλήνη της σίγουρης νίκης που έρχεται.

Αυτή που σήμερα γεννά και την ευέλπιδα απερισκεψία των Ελλήνων Εθνικιστών, επιτρέποντάς τους να παραμένουν ήρεμοι και ακλόνητοι, σίγουροι για την πορεία του μεγάλου μας Έθνους προς την Ανάσταση!

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ